Εξ Επαφής [4/5]

Το timing είναι σχεδόν ειρωνικό. Λίγες μέρες μετά την «περίφημη» ημέρα των ερωτευμένων, έρχεται στις αίθουσες τούτο το φιλμ που ξεγυμνώνει τους ανθρώπινους δεσμούς αγάπης από τόσες οπτικές γωνίες, για να σε κάνει να πιστέψεις πως απέχοντας από το όλο «σπορ» διατηρείς σώας τας φρένας αλλά και την αξιοπρέπειά σου...

Βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό που είχε γνωρίσει επιτυχία και στη χώρα μας, το φιλμ του Μάικ Νίκολς δεν επιχειρεί νεωτερισμούς στην κινηματογραφική γραφή, αλλά χάρη στην εξαιρετική σεναριακή διασκευή και την αφοσίωση του καστ που δίνει τον καλύτερο εαυτό του, καταφέρνει να σου κόβει πολλές φορές την ανάσα! Κι ας μαρτυρά τις θεατρικές καταβολές του με μεγάλες διαλογικές σεκάνς. Είναι τόσο επιθετική η γλώσσα του Πάτρικ Μάρμπερ που τα λόγια μοιάζουν με ριπές. Όχι μόνο δε βαριέσαι, αλλά περισσότερο κινδυνεύεις να σε πάρει το βόλι. Κι ας λέει η Νάταλι Πόρτμαν πως η κατάσταση δεν είναι εμπόλεμη. Εγώ θα το αντιμετώπιζα ως θέμα επιλογής: πεσών εις τη μάχη ή αιχμάλωτος πολέμου;

Η Άλις και ο Νταν, η Άννα και ο Λάρι. Δύο ζευγάρια που φαινομενικά έχουν βρει την αγάπη. Μπορεί όχι το νόημά της, αλλά δείχνουν ευτυχισμένοι. Μέχρι ν’ αρχίσει το φλερτ, η λαγνεία, η αδυναμία αντίστασης στο ερωτικό κάλεσμα, η απιστία, η ματαιότητα, οι ενοχές, η λύπηση, ο εγωισμός, η εκδικητικότητα, ο εξευτελισμός, η εγκατάλειψη και τόσα άλλα «όμορφα» συναισθήματα που θα πληγώσουν ανεπανόρθωτα τις καρδιές αλλά και την εμπιστοσύνη για να συνεχίσουν μαζί, όπως κι αν σχηματίζονται στο φινάλε τα ζευγάρια.

Ο Νίκολς αφήνει την πρόζα να βγει μπρος, ελαχιστοποιώντας το ρόλο του σε μια μικρή ανατροπή της γραμμικής αφήγησης και ειδικά στα έντονα ξεμπροστιάσματα των ηρώων του, όπου στήνει συμμετρικά παράλληλες σεκάνς υποδειγματικά μοντέρνας απλότητας και αντίθετες σε θεατρινισμούς ψυχοδράματος. Ακόμη κι αν διαφωνήσετε σχετικά με την αληθοφάνεια των όσων θ’ ακούσετε, δείτε πως το καστ έχει μπει στο πετσί αυτών των ηρώων και κάνει το γραπτό τους λόγο να εκφέρεται με απόλυτη φυσικότητα και ετοιμότητα που σοκάρει. Το «Εξ Επαφής» είναι η πιο ατακαριστή επίθεση ευφυούς σαρκασμού που είδαμε στο σινεμά εδώ και χρόνια. Εκεί βρίσκεται σχεδόν όλη η δύναμη του έργου κι αυτό υπηρετούν όλοι οι συντελεστές του φιλμ, από τους ηθοποιούς μέχρι τους διακριτικούς ελιγμούς της κάμερας γύρω από κορμιά και πρόσωπα που κινηματογραφούνται από απόσταση. Γιατί αν τολμήσει κανείς να κάνει επαφή μαζί τους, μόνο πόνο και οργή θα αγγίξει. Κι απελπισία για το ποιος θα είναι ο κερδισμένος σ’ αυτό τον αγώνα που συνηθίζουμε ν’ αποκαλούμε αγάπη. Ευτυχώς που αυτές οι αμοραλιστικές μαριονέτες του Μάρμπερ αποφεύγουν την αυτοκριτική. Η βαναυσότητα μιας τέτοιας επιλογής στη σκιαγράφηση θα καθιστούσε τους ήρωες νεκρούς από το ξεκίνημα.

Κάπου στο τέλος θα νοιώσετε μια παγωνιά. Δεν θα ξέρετε με ποιον πρέπει να ταυτιστείτε, σε ποιον θα δείχνατε σημάδια ανθρωπιάς ύστερα από τόσο ψέμα. Θα φύγετε με ενοχές και προβληματισμούς που δε σβήνουν όλες οι σοκολάτες σε σχήμα καρδιάς του κόσμου. Θα διχαστείτε για το ποιος εξουσιάζει μια σχέση: το φύλο, το σεξ ή η αγάπη; Και θα σας φέρνει εφιάλτες η ιδέα της ατάκας «Πες μου κάτι αληθινό». Αντέχετε να δώσετε μια απάντηση, καθώς θα βγαίνετε από την αίθουσα κρατώντας το ταίρι σας από το χέρι κι εξερευνώντας με λαγνεία οτιδήποτε κινείται γύρω σας;

Closer [2004] / για την Athens Voice