Thursday, November 09, 2006

Οι Σημαίες των Προγόνων μας [3/5] / Borat [4/5]

Αμερική εναντίον Αμερικής, σημειώσατε ισοπαλία! Και στις δύο περιπτώσεις, χαμένη είναι η... υπερδύναμη. Υπεύθυνοι γι’ αυτό, ένα παραδοσιακό icon με ρεπουμπλικανικές ρίζες (που όμως μισεί τον Τζορτζ Μπους) κι ένας Βρετανός που τρίβει στα μούτρα του μέσου Αμερικανού τα ρατσιστικά του συναισθήματα. Ο Κλιντ Ίστγουντ και ο Σάσα Μπάρον Κόεν, αντίστοιχα, βρέθηκαν ήδη αντιμέτωποι με την ετυμηγορία των ταμείων στις ΗΠΑ. Ο πρώτος περνάει... δύσκολες μέρες διότι ο λαουτζίκος αντιλαμβάνεται το έργο ως αντιπατριωτικό, ενώ για την περσόνα του Μπόρατ χύνεται κανονικά αίμα και όλοι προσκυνούν ουρλιάζοντας από τα γέλια. Κατ’ ουσίαν, όμως, και τα δύο φιλμ κάνουν την ίδια δουλειά! Τους ρεζιλεύουν.

Στις «Σημαίες των Προγόνων μας», ο Κλιντ Ίστγουντ μας λέει πως μια εικόνα και μόνο μπορεί να κερδίσει έναν πόλεμο! Μπορεί ν’ αλλάξει την πορεία της Ιστορίας, μπορεί να τη διαστρεβλώσει, μπορεί να διαμορφώσει συνειδήσεις, μπορεί να σκλαβώσει τη λαϊκή γνώμη, μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε τη σφαγή που κρύβει έξω από τα όριά της ή να τονίσει τη φρίκη στο μυαλό μας. Μια τέτοια φωτογραφία, έξι στρατιωτών που υψώνουν την αμερικανική σημαία στη μάχη της Ίβο Ζίμα, έγινε αφορμή να νιώσει τον ηρωισμό η οικονομικά καταπονημένη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο Αμερική. Οι «ποζάτοι» επιζώντες γύρισαν άρον άρον στην πατρίδα και έγιναν το ιδανικό διαφημιστικό όχημα του Κράτους για να πουληθούν περισσότερα ομόλογα, μα η αλήθεια δεν είχε καμία σχέση με την «πραγματικότητα» της φωτογραφίας. Εκεί είναι που έρχεται να μας καταπλήξει ο Ίστγουντ, υπογράφοντας ένα έπος για την κατάρρευση του «άγνωστου στρατιώτη» και των υψηλών ιδανικών μιας ολόκληρης χώρας, σχόλιο βαθύτατα πολιτικό με διαχρονική ισχύ. Γεγονός παράδοξο για δύο λόγους: ο δημιουργός της ταινίας γεννήθηκε το 1930 (do the math!) και ανήκει στους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές των Ρεπουμπλικάνων (ποιος δε θυμάται τη δημόσια δήλωση του, πως θα σκότωνε τον Μάικλ Μουρ αν τολμούσε να εμφανιστεί με κάμερα έξω από το σπίτι του...). Ναι, αυτός ο άνθρωπος μας δίνει την πιο ώριμη σκηνοθετική δουλειά του, ένα ανελέητο χτύπημα προς τον τρόπο που - ίσως και όλες - οι αμερικανικές Κυβερνήσεις πούλησαν τους πολέμους τους για να φέρουν χρήμα και να διατηρήσουν την εξουσία στα σύνορά τους, τη στιγμή που κάποιοι άλλοι πολίτες μεταμορφώνονταν σε άμορφες μάζες από κρέας σε κάθε κομμάτι γης του πλανήτη. Συγκλονιστικές, σχεδόν «αποχρωματισμένες», οι σκηνές μάχης απογυμνώνουν κάθε αντι-πολεμική διάσταση, διαγράφουν την πορνεία του αίματος που είχαν οι αντίστοιχες εικόνες του Στίβεν Σπίλμπεργκ στον «Στρατιώτη Ράιαν» και σου λένε ένα ηχηρό «ΟΧΙ», δείχνοντας με το δάχτυλο ποια είναι τα πραγματικά βαμμένα με αίμα χέρια. Δυστυχώς, στα φλας-μπακ του τελευταίου μέρους του φιλμ, ο Ίστγουντ θυμάται πως μιλά για τη δική του πατρίδα και επιχειρεί να προστατεύσει τους ήρωές του, να τους κλείσει τα μάτια με ήθος αντρίκιο, για τον μεγάλο, τελευταίο «ύπνο». Εάν απουσίαζε όλη αυτή η δικαιολογία για να μας πείσει για την ακεραιότητα του ατομικισμού απέναντι στο κρατικό «παζάρι», θα μιλούσαμε για κάτι εξαιρετικά σπουδαίο. Αλλά, ήταν πολλά τα σκάγια, «πατριώτη»...

Flags of Our Fathers [2006] / για την Athens Voice

Τώρα πάρε την αμερικανική σημαία, τσαλαπάτησέ την, αφόδευσε πάνω της, τυλίξου σ’ αυτήν κι άρχισε να παρελαύνεις τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο! Το «Borat» του Λάρι Τσαρλς είναι ένα ακόμη πιο ύπουλο χτύπημα κατά της Αμερικής, ένα αυτοσχέδιο ανέκδοτο που πλησιάζει την κοινωνία του σήμερα για να ξεσκεπάσει τις αληθινά ρατσιστικές πτυχές και την ηλιθιότητα των ανθρώπων της. Ο κεντρικός ήρωας, ένας Καζακστανός δημοσιογράφος με κρατική εντολή να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ πληροφοριακό περί της κουλτούρας της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο, καταλήγει να κάνει ένα αποκαλυπτικό road trip από τη Νέα Υόρκη ως την Καλιφόρνια για να βρει και να «κλέψει» το χέρι της αγαπημένης του Πάμελα Άντερσον! Προσβλητικό, σκατολογικό και με χιούμορ πέραν κάθε ορίου, candid-camera τακτικές παρακολούθησης αντιδράσεων ανθρώπων εντελώς απροετοίμαστων μπροστά σε αυτό το κινούμενο σε δύο πόδια σοκ - παρωδία homo sapiens, και... πραγματικός πόνος. Από τα γέλια! Ανελέητος ο σαρκασμός προς τους Εβραίους, την οπλοχρησία, τους Ευαγγελιστές και το τι θα πει «ασφαλής» μέσα σε αυτό το αλαλούμ τόσο άσχετων μεταξύ τους Πολιτειών, ανατριχιαστικές «φιλελεύθερες» δηλώσεις πολιτών που θα καθάριζαν οτιδήποτε έβρισκαν ως υποψία τρομοκράτη ή ομοφυλόφιλου, στιγμιότυπα ενός κόσμου όπως τα καταγράφει ένας «εξωγήινος» χαρακτήρας δίχως ίχνος ηθικής υπόστασης, επίσης. Ότι περισσότερο και να σας πω δεν πρόκειται ποτέ να συγκριθεί με αυτό που συμβαίνει επί της οθόνης! Νομίζω πως είδα τη μισή ταινία με το στόμα ανοιχτό. Ευτυχώς, γιατί αν γελούσα διαρκώς θα ήμουν ακόμη στο νοσοκομείο... Η «κριτική» πλευρά μου, βέβαια, υπαγορεύει μια κάποια γκρίνια απέναντι στη δυσκολία ενός χαρακτήρα ισχνού (που εκφραστικά έχει κατακλέψει τα πάντα από τον Γκράουτσο Μαρξ) να ξεφύγει από τις τηλεοπτικές του ρίζες, δημιουργώντας προβλήματα ρυθμού στην αφήγηση, έστω κι αν όλο το φιλμ διαρκεί μονάχα 82 λεπτά. Αλλά ακόμη και με ντουντούκα στο αυτί να σου το πω αυτό, αποκλείεται να ακουστώ πιο δυνατά από τα γέλια στην αίθουσα. God bless America. Is nice!

Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan [2006] / για την Athens Voice

0 Comments:

Post a Comment

<< Home